Trả lời ý kiến phản hồi từ sự cố vỡ đường ống tại Nhà máy Tuyển quặng Bauxite

(DNHN). Sau khi DoanhnghiepNet đăng tin khắc phục sự cố vỡ đường ống ở Tân Rai và nguyên nhân sự cố, BBT đã nhận được nhiều phản hồi trái chiều. Trong đó, luồng ý kiến cho rằng, một sự cố nhỏ, khắc phục ngay, không cần thiết phải làm “to chuyện” như vậy; luồng ý kiến khác tỏ ra hoài nghi về chất lượng đường ống. Dưới đây là ý kiến phản hồi của Công ty Nhôm Lâm Đồng, gửi DoanhnghiepNet:

1. Về Hồ chứa bùn đỏ:

• Hồ chứa bùn đỏ tại Tổ hợp bauxit – nhôm Lâm Đồng đang sử dụng đã được thiết kế và đầu tư xây dựng đảm bảo an toàn tuyệt đối khi đưa vào sử dụng chứa bùn đỏ, dưới đáy hồ được lắp đặt hệ thống lọc, thu hồi nước nhiễm kiềm. Nước nhiễm kiềm sau khi được thu hồi được đưa về bể bơm tập trung để đưa về nhà máy alumin được gia nhiệt lên đến nhiệt độ 95⁰C và đưa vào khâu rửa bùn đỏ trong quá trình sản xuất alumin, nhằm mục đích tận thu kiềm và đảm bảo cân bằng nước trong quá trình sản xuất.

2. Vấn đề đưa nước nhiễm kiềm từ Hồ bùn đỏ về nhà máy tuyển quặng bauxite:

- Công nghệ tuyển quặng tại Tổ hợp bauxit – nhôm Lâm Đồng là công nghệ tuyển rửa trọng lực gồm các công đoạn:1. nghiền/đập, 2. sàng và 3. rửa quặng. Quá trình rửa quặng nhằm loại bỏ những thành phần sét, silica và một số thành phần khác được hình thành trong quá trình tạo quặng giúp làm giàu quặng bauxit.

• Bùn sau tuyển rửa (trong đó chứa các thành phần sét, silica và một số thành phần khác, nước chiếm khoảng 90%) được chuyển vào bể lắng, tại đây, bùn được hỗ trợ lắng nhanh bằng cách châm thêm keo tụ (chất trợ lắng) có nguồn gốc polymer. Bùn sau lắng (dòng đáy của bể lắng) được bơm ra hồ chứa bùn thải sau tuyển rửa , và dòng tràn bể lắng được thu hồi về bể tuần hoàn để tái sử dụng. Trong quá trình tuyển rửa thường xuyên bổ xung nước mới được bơm từ Hồ Cai Bảng.
• Trong quá trình sản xuất, tại khâu lắng bùn ở bể cô đặc do chất trợ lắng  hoạt động hiệu quả cao nhất trong trong môi trường pH = 6,5~7,5. Trong khi đó, thành phần khoáng trong bùn sét của quặng bauxit nguyên khai có thành phần của polymeric silicic acid, công thức chung [SiO_x.(OH)_4-2x]_n hay [H_4-2x.SiO_4-x]_n, ví dụ: H₂SiO₃ (n=1, x=1), H₄SiO₄ (n=1, x=0),… là các hợp chất có tính acid nhẹ , cộng với nước sạch được bổ sung được bơm về từ  Hồ Cai Bảng có pH ~  5 ~ 6 vì thế trong quá trình sản xuất chúng làm cho môi trường pH tại bể cô đặc ngày càng giảm (pH< 5) làm giảm hiệu quả lắng của chất trợ lắng . Để cải thiện môi trường pH= 6,5 – 7,5 tại bể cô đặc làm tăng hiệu quả lắng bùn trong sản xuất cần phải sử dụng NaOH để trung hòa lượng acid trên. Nhà máy tuyển quặng bauxite của Tổ hợp bauxite nhôm Lâm đồng được xây dựng và đưa vào vận hành từ năm 2012. Trước tháng 5 năm 2014 khi chưa lắp đặt hệ thống bơm và đường ống dẫn nước nhiễm kiềm từ Hồ bùn đỏ về nhà máy tuyển quặng trong sản xuất phải dùng xút rắn để trung hòa điều chỉnh pH với lượng tiêu hao là 120 g/tấn, với công suất nhà máy tuyển là 1.650.000 tấn quặng tinh/ năm, lượng xút rắn tiêu hao là 198 tấn xút rắn/năm tương đương với số tiền là: 1.940.400.000 đồng(giá xút rắn là 9.800.000 đồng/tấn)
• Để giảm chi phí sản xuất năm 2014 Công ty Nhôm Lâm đồng đã lắp đặt hệ thống bơm và đường ống dẫn nước nhiễm kiềm từ Hồ bùn đỏ về nhà máy tuyển quặng để trung hòa acid điều chỉnh pH trong bể cô đặc thay thế cho việc sử dụng xút để trung hòa tiết kiện chi phí sản xuất.
• Từ những phân tích nhân trên, việc dẫn nước nhiễm kiềm từ hồ bùn đỏ về nhà máy tuyển là 01 giải pháp hoàn toàn hợp lý nhằm tiết kiệm chi phí NaOH trong quá trình tuyển quặng.

       * Việc sử dụng  nước nhiễm kiềm hồ bùn đỏ trong tuyển quặng không ảnh hưởng đến môi trường.

• Nước nhiễm kiềm kèm theo bùn đỏ có thành phần chủ yếu là NaOH cùng một lượng rất nhỏ Al₂O₃ và SiO₂, có pH =12,0~14,0. Khi được đưa về nhà máy tuyển để trung hòa acid để điều chỉnh pH trong quá trình lắng của bể cô đặc nhà máy tuyển quặng. NaOH trong nước nhiễm kiềm để trung hòa acid có trong quặng nguyên khai theo phản ứng như sau:

H₂SiO₃ + 2NaOHà Na₂SiO₃ + 2H₂O

H₄SiO4 + 4NaOHà Na₄SiO₄ + 4H₂O…..

            Sinh ra các muối vô cơ của natri như Na₂SiO₃, Na₄SiO₄,…là dạng muối không gây hại đối với môi trường cùng với bùn quặng được lắng xuống đáy bể cô đặc. Bùn sau lắng của công đoạn tuyển quặng (bùn thải quặng đuôi) có thành phần chính là bùn sét với thành phần hóa học Fe₂O₃, Al₂O₃, SiO₂,… là các hợp chất có trong quặng bauxit nguyên khai. Bùn trong dòng đáy bể cô đặc được bơm ra hồ thải quặng đuôi, tại đây bùn được lắng xuống đáy hồ, nước trong được đưa qua hệ thống kênh dẫn nước trong được thải ra Hồ Cai Bảng đáp ứng cột b tiêu chuẩn QCVN 40/2011. Do vậy việc sử dụng nước nhiễm kiềm hồ bùn đỏ trong tuyển quặng hoàn toàn không ảnh hưởng đến môi trường. Do vậy khi sử dụng nước nhiễm kiềm hoặc xút để điều chỉnh pH trong quá trình tuyển quặng bauxite không có yếu tố nguy hại đến môi trường.

3. Việc sử dụng nước sạch để rửa đường khi xử lý sự cố:

- Khi sẩy ra sự cố bục đường ống dẫn nước nhiễm kiềm từ Hồ bùn đỏ về nhà máy tuyển ngày 13 tháng 2 năm 2016 với lượng nước nhiễm kiềm nhỏ khoảng 13-14 m³ một phần chảy ra đường nhựa số 4, một phần chảy xuống dãnh thoát nước mưa ven đường. Lượng nước nhiễm kiềm chảy xuống dãnh thoát nước mưa ven đường, một phần chảy ra đường nhựa rồi chảy xuống dãnh, sau khoảng thời 10 -15 phút sau khi sẩy ra sự cố toàn bộ lượng nước nhiễm kiềm chảy và ngấm toàn bộ xuống dãnh thoát nước mưa ven đường dài khoảng 130-140m, lượng nước nhiễm kiềm chảy tràn trên đường nhựa xuống dãnh thoát nước làm cho mặt đường nhựa trơn trợt ảnh hưởng đến giao thông trên tuyến đường do vậy khi xử lý sự cố dùng nước sạch để rửa sạch nước nhiễm bám dính trên mặt đường nhựa để nhanh chóng giải phóng đường đảm bảo giao thông trên tuyến đường được nhanh chóng thông suốt và an toàn. Hiện nay toàn bộ Công ty đã xúc toàn bộ đất bị ngấm nước nhiễm kiềm trong dãnh thoát nước mưa 2 bên đường đưa về Hồ bùn đỏ để lưu giữ và mang đất mới về thay thế đất cũ đảm bảo tuyệt đối không ảnh hưởng đến môi trường sống và hoa màu canh tác của nhân dân xunh quanh khu vực xẩy ra sự cố.

Do chỉ còn một lượng nước nhiễm kiềm rất nhỏ bám dính trên mặt đường nhựa không có phương pháp nào thu gom được nên khi sẩy ra sự cố cán bộ công ty Nhôm Lâm đồng chỉ đạo dùng nước sạch để rửa mặt đường nhựa là hoàn toàn hợp lý.