Quỹ thiên thần

 Quỹ thiên thần được lập nên bởi các cá nhân, công ty, tổ chức giàu có về mặt tài chính (thường được gọi là nhà đầu tư thiên thần), để đầu tư vào khởi nghiệp kinh doanh.

Trung Quốc

Cùng với nền kinh tế phát triển vượt bậc trong thập kỷ qua, động lực của các doanh nhân Trung Quốc đã thay đổi từ đảm bảo sống còn sang tận dụng các cơ hội. Từ đây, các doanh nghiệp vừa và nhỏ ra đời, theo đó là sự xuất hiện của các Quỹ Thiên thần chuyên đầu tư cho khởi nghiệp.

Những năm gần đây, các Quỹ Thiên thần lần lượt được thành lập với số vốn ngày càng tăng lên. Có thể kể đến như chính quyền thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc đã thành lập Quỹ Thiên thần năm 2011 và hiện nay đạt tới 300 triệu nhân dân tệ; Ủy ban Công nghệ và Khoa học Trùng Khánh thành lập Quỹ Thiên thần đạt 100 triệu nhân dân tệ.

Mặc dù có bước khởi đầu với số vốn hoành tráng, nhưng mạng lưới còn nghèo nàn và thiếu các thể chế đang là hai vấn đề của các Quỹ Thiên thần khiến đất nước đông dân phải đau đầu. Để giải quyết, chính phủ Trung Quốc ủng hộ các tổ chức tự điều hành thông qua mạng lưới các Quỹ Thiên thần. Chẳng hạn, Hiệp hội các thiên thần kinh doanh Trung Quốc (CBAA) là thành viên duy nhất của nhóm thiên thần thuộc cơ quan chính phủ, duy trì quỹ với các thành phần bao gồm cá nhân đầu tư, doanh nhân, chuyên gia, các nhà hoạt động chính sách, các công ty…

Trong vòng 5 đến 10 năm tới, Trung Quốc sẽ tiếp tục chuyển mình, đưa ra nhiều cơ hội kinh doanh và đầu tư trong khi phát triển thị trường Quỹ thiên thần. Kể cả khi có nhiều doanh nhân tận dụng lợi ích từ các quỹ mạo hiểm hơn thì các quỹ đầu tư cũng như các nhà đầu tư thiên thần đều thành công trong việc tham gia phong trào thiên thần và giúp đỡ các doanh nghiệp khởi nghiệp khác. Hành vi của các nhà đầu tư thiên thần cũng thay đổi, từ chỗ chỉ quan tâm lợi nhuận chuyển sang tập trung giúp đỡ những đại diện thông qua cổ phần không kiểm soát. Đây cũng chính là chìa khóa để các Quỹ Thiên thần tại Trung Quốc ngày càng lớn mạnh sau này.

Ấn Độ

Tất cả các doanh nghiệp đều cần nguồn tài trợ cho sự phát triển để có thể đi đến thành công. Để cung cấp cho doanh nghiệp một khởi đầu tài chính, Quỹ Thiên thần được cho là một lựa chọn rất hợp lý.

Ngày nay, vấn đề lớn mà các doanh nghiệp mới phải đối mặt là vốn tài trợ. Ở Ấn Độ cũng vậy, các doanh nghiệp nhỏ thường tìm kiếm đầu tư thiên thần để khởi nghiệp. Các nhà đầu tư thuộc các quỹ thiên thần đang đầu tư tiền vào các sản phẩm hoặc lĩnh vực mà họ am hiểu.

Các quỹ đầu tư thiên thần cung cấp cho các doanh nghiệp tại quốc gia này nhiều lợi thế. Các nhà đầu tư thiên thần hoạt động tự do hơn, điều này mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp nhỏ, những người chủ yếu chưa có tiền đầu tư. Ngoài ra, theo Anuj Gupta - Giám đốc điều hành và sáng lập trang web chơi bài trực tuyến lớn nhất Ấn Độ chia sẻ: nhận được đầu tư từ Quỹ Thiên thần cũng là nhận được cố vấn chuyên môn dưới hình thức một chuyên gia trong ngành. Điều này sẽ đưa doanh nghiệp đến thành công. Tuy nhiên, dù Quỹ Thiên thần mang lại triển vọng cho các doanh nghiệp nhưng ở Ấn Độ vẫn tồn tại một số bất cập, gây hạn chế cho việc đầu tư của Quỹ Thiên thần.

Theo các báo cáo, trong tình hình tăng trưởng kinh tế kém, thách thức tình hình tài chính của đất nước, các công ty khởi nghiệp Ấn Độ đã kêu gọi được khoảng 22 tỷ đô là tài trợ vào năm ngoái. Đây là một sự sụt giảm lớn.

Thuế suất cho các đầu tư thiên thần ở mức khổng lồ 30%, điều này dẫn tới việc các quỹ đầu tư thiên thần giảm tài trợ 53% trong nửa đầu năm 2017. Nhận ra điều này, Chính phủ Ấn Độ cũng có kế hoạch thiết lập các biện pháp mới tăng cường môi trường cho tăng trưởng của các Quỹ Thiên thần đang đầu tư vào khu vực khởi nghiệp của Ấn Độ. Có thể nhận thấy, cải cách thuế đối với các quỹ đầu tư Thiên thần rất quan trọng cho sự thúc đẩy khởi nghiệp ở Ấn Độ.

 Các cải cách mới đây của chính phủ nước này đã cho thấy hi vọng cho Quỹ Thiên thần và các nhà khởi nghiệp. Dù vậy, vẫn còn nhiều thay đổi và cải tiến cần được thực hiện càng sớm càng tốt, tạo điều kiện tăng cường Quỹ đầu tư Thiên thần.

Anh

Ở Anh, đầu tư vào các doanh nghiệp mới bắt đầu trở nên phổ biến và dễ tiếp cận hơn. Các nhà đầu tư từ các Quỹ Thiên thần vào các doanh nghiệp khởi nghiệp ở nước này từ rất sớm, với hy vọng những doanh nghiệp trẻ sẽ phát triển và tạo ra lợi nhuận đáng kể trong tương lai. Sự hấp dẫn của thị trường này đến từ hai yếu tố chính: sự thành công của một số công ty khởi nghiệp tại đây trong vòng hơn hai thập kỷ qua và các chính sách hỗ trợ từ chính phủ. Từ đây, các Quỹ Thiên thần tăng trưởng đáng kể.

Tuy nhiên, theo báo cáo thị trường thiên thần kinh doanh của Ngân hàng Anh cho thấy, nước này đang gặp vấn đề chênh lệch rõ ràng về khu vực - nơi các Quỹ đầu tư Thiên thần rót vốn. Khảo sát cho thấy: 57% có trụ sở tại Luân Đôn, 8% hoạt động tại Scốt-len, 4% ở xứ Wales và chỉ có 1% ở Bắc Ai-Len. Bốn lĩnh vực được các Quỹ Thiên thần ưu đãi đầu tư nhất là: Chăm sóc sức khỏe (27%), Khoa học đời sống (26%), Fintech (công nghệ trong tài chính) (25%) và Phần mềm dưới dạng dịch vụ (24%).

Keith Morgan - Giám đốc điều hành Ngân hàng kinh doanh Anh cho biết: “Các nhà đầu tư thiên thần đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, mang vốn, kinh nghiệm kinh doanh và kỹ năng để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ hơn phát triển. Vốn và chuyên môn của họ là chìa khóa tăng trưởng nhanh chóng cho các công ty muốn mở rộng, đang dạng hóa, thâm nhập thị trường mới. Đó là lý do tại sao chúng tôi sẽ triển khai một chương trình đầu tư thương mại mới vào mùa hè để hỗ trợ các quỹ thiên thần kinh doanh trên toàn quốc”. Đồng tình với quan điểm của Keith, Giám đốc điều hành Hiệp hội Thiên thần kinh doanh Vương Quốc Anh cũng cho rằng, mặc dù có sự mất cân bằng rõ rệt nhưng sáng kiến mới của ngân hàng hỗ trợ các Quỹ Thiên thần hoạt động bên ngoài Luân Đôn sẽ cung cấp những cải tiến mới cho sự đa dạng thị trường và vô cùng hoan nghênh chương trình này.

Cùng với chương trình trên, phía ngân hàng tăng cường các quỹ thiên thần trong khu vực và thiết lập một mạng lưới các nhà quản lý quan hệ khu vực. Những sáng kiến mới này sẽ giúp mang lại những cải thiện hơn nữa trong hệ sinh thái thiên thần kinh doanh của Vương quốc Anh, làm nó trở nên năng động và đa dạng hơn.

New Zealand

Các Quỹ đầu tư Thiên thần ở nước này đang tạo lập những tiến triển đáng kì vọng. Các công ty mới khởi nghiệp ở New Zealand đã ghi nhận mức tài trợ chưa từng có trong năm ngoái, với 86 triệu đô la đổ vào các doanh nghiệp giai đoạn đầu trên cả nước. Trong đó, hơn một nửa số vốn trên (49 triệu đô la) đến từ các Quỹ đầu tư Thiên thần, thay vì quỹ cá nhân.

Chủ tịch Hiệp hội Thiên thần New Zealand (AANZ), John O’Hara chia sẻ: “Sức mạnh của mạng lưới Quỹ đầu tư Thiên thần của chúng tôi tại New Zealand đang tăng lên từng ngày, điều này giúp giải thích tại sao các Quỹ Thiên thần lại chịu trách nhiệm cho một phần tăng trưởng của kinh phí tổng thể”.

Anand Reddy, đối tác công ty kiếm toán hàng đầu thế giới (PwC) chi nhánh New Zealand cho biết: “Thật thú vị khi thấy một số lượng lớn các giao dịch đến để hỗ trợ cho các công ty trong gia đoạn đầu. Chúng tôi đang thấy mức đầu tư gần như gấp ba lần những gì có trong 5 năm trước”. Kết quả này cho thấy, mật độ và mức độ tăng trưởng của các Quỹ Thiên thần tại đất nước này đang trên đà tăng trưởng đáng kể , phản ánh một hệ sinh thái đầu tư trưởng thành.

Để có được kết quả này, tầm nhìn định hướng của các Quỹ Thiên thần được cho là vô cùng quan trọng. Trong một bài phỏng vấn, giám đốc đầu tư tại Doanh nghiệp Thiên thần, mạng lưới Quỹ đầu tư Thiên thần lớn nhất New Zealand chia sẻ: Đây là mạng lưới đầu tư thiên thần lớn nhất của đất nước, với 180 nhà đầu tư, số tiền đầu tư là 35 triệu đô la và 70 công ty trong giai đoạn đầu cùng với hai quỹ nữa.

Tổ chức này hoạt động với niềm tin vào sức mạnh của sự đổi mới, giúp cộng đồng phát triển. Ý tưởng đầu tư tác động của họ chính là sức lan tỏa nhanh hơn, mạnh mẽ hơn nếu cộng đồng sẵn sàng và dũng cảm thử nghiệm các cách tiếp cận mới để đầu tư. Tổ chức còn mong muốn một tầm nhìn lớn hơn về tác động đầu tư. Tầm nhìn là chìa khóa quan trọng cùng với chuyên môn thương mại để thực hiện thay đổi xã hội và thích ứng với môi trường biến đổi.

Dễ dàng nhận thấy, New Zealand đang trong thời kỳ vàng của các Quỹ Thiên thần. Sự tăng trưởng mạnh mẽ của các quỹ này hứa hẹn mang lại kì tích cho đất nước trong tương lai.

Malaysia

Ý tưởng về một cơ quan đại diện cho các nhà đầu tư tư nhân lần đầu được Chính phủ Malaysia khởi sướng vào năm 2010, nhằm nỗ lực giải quyết tài trợ cho các công ty khởi nghiệp bằng huy động vốn. Đây cũng là cái nôi khởi động cho các Quỹ đầu tư Thiên thần tại đất nước này.

Quỹ Cradle Sdn Bhd (Cradle), cơ quan thuộc Bộ Tài chính và có ảnh hưởng hàng đầu trong giai đoạn khởi nghiệp ở Malaysia, lần đầu tiên công bố thành lập mạng lưới thiên thần kinh doanh Malaysia (MBAN) tại Diễn đàn Thiên thần kinh doanh châu Á 2012. Ngay từ năm đầu thành lập, MBAN đã có 7 nhà đầu tư cá nhân được công nhận.

Năm 2013, chính phủ cũng công bố ưu đãi thuế thiên thần trong ngân sách quốc gia. Kể từ ngày 1/1/2013, ưu đãi thuế quy định mức giảm lên đến 500,000RM mỗi năm. Để đủ điều kiện nhận ưu đãi này, nhà đầu tư thiên thần phải được MBAN công nhận. Cuối tháng 2, Cradle chính thức bàn giao khu vực tư nhân cho MBAN. Như được chắp thêm vây cánh, MBAN trở nên tích cực hơn trên thị trường và nhanh chóng thành lập tổ chức quỹ cho tất cả các thiên thần đầu tư vào Malaysia.

Tầm nhìn của MBAN trở thành tiếng nói chính thức cho cộng đồng đầu tư thiên thần Malaysia, trở thành Quỹ đầu tư Thiên thần lớn mạnh. Đây cũng là nơi giao lưu và chia sẻ kiến thức cho các nhà đầu tư thiên thần trong nước, trong khu vực và quốc tế. MBAN ủng hộ chương trình nghị sự đầu tư thiên thần vì lợi ích của các thành viên, hệ sinh thái thiên thần nói chung cũng như các doanh nhân và những người bắt đầu khởi nghiệp. Trong một phát biểu, Giám đốc MBAN đã cho biết: “Đầu tư thiên thần đang phát triển mạng vì hệ sinh thái sôi động hơn 10 năm trước đây”. Cho đến nay, MBAN đã có mạng lưới rộng khắp, các quỹ ổn định và trên đà tăng trưởng, hứa hẹn mang đến nguồn đầu tư dồi dào cho các doanh nghiệp mới tại đây.

Lê Thu