NSND Quang Thọ làm live concert ở tuổi 70: Cây 'đại thụ' được vun trồng từ hoạn nạn và nghèo khó

Thế hệ NSND Quang Thọ đến nay không còn nhiều người đủ sức khỏe để vừa vẫn có thể… uống rượu bia “thùm thụp” vừa giữ được sự hào sảng trong tiếng hát như ông. Trải qua 50 năm cống hiến cho nền âm nhạc nước nhà, tên tuổi, giọng hát baritone đặc trưng của NSND Quang Thọ không thể nhầm lẫn với bất cứ ai ngay cả những nghệ sĩ cùng thế hệ, cùng con đường. Thế nhưng, nếu như thuở thiếu thời, ông không vượt qua được cơn “thập tử nhất sinh” hay ông không khai tăng lên 2 tuổi để đi làm thợ mỏ, có lẽ đã không có một cây “đại thụ” mang tên Quang Thọ như bây giờ.

                                                                 NSND Quang Thọ

Suýt chết rồi bỏ học vì nghèo khó…

Trong cuộc đời NSND Quang Thọ, mỗi giai đoạn đều mang lại cho ông những chặng ký ức nhiều màu sắc bởi cũng như bất cứ ai, có thơ bé, có lớn khôn, có trưởng thành và chiêm nghiệm khi mái tóc đã giăng sương, khi đã bước sang tuổi thất tuần. Nhưng, đáng nhớ nhất đối với giọng caTôi là người thợ lò chưa hẳn là những ngày ông mang “tiếng hát át tiếng bom” hay suốt nhiều thập kỷ trở thành người đào tạo ra những giọng ca xuất chúng mà có lẽ là ngày ông suýt chết hồi học lớp 8.

Ông kể rằng ngày đó mình đã phải trải qua cơn “thập tử nhất sinh” khi không biết vì có phải do ăn cơm có dính mảnh sành mà bị thủng dạ dày, xuất huyết trong, nhưng ông không hay biết suốt một tháng trời, cho đến một hôm bị ngất xỉu. Khi được đưa vào viện, bác sĩ nói ông bị mất máu quá nhiều và phải nằm điều trị trong một tháng.

Thời ấy, hoàn cảnh gia đình nghèo khó, xuất viện xong ông không đi học tiếp trong khi dù là con thứ hai nhưng lại là con trai cả (dưới ông còn 6 người em nữa), ông quyết định đi làm thêm để kiếm tiền phụ giúp gia đình. Chưa đủ tuổi theo giấy khai sinh, ông khai tăng thêm 2 tuổi để đi làm ở mỏ than Quảng Ninh cuối năm 1963 và năm 1964 ông được vào biên chế công nhân thợ điện mỏ than Cọc Sáu (Quảng Ninh) bấy giờ.

                                 NSND Quang Thọ và các học trò sẽ cùng xuất hiện trong đêm nhạc

Những ngày còn đi học, NSND Quang Thọ vốn là quản ca của lớp bởi niềm yêu thích dành cho ca hát, ông từng tham gia nhiều chương trình, hoạt động văn nghệ. Thế nên, không lấy làm lạ khi ông trở thành “quân” của đội văn nghệ xung kích, thường xuyên đi biểu diễn phục vụ công nhân ở các hầm, lò, công trường lẫn các vùng nông thôn. Sau 8 năm gắn bó với công việc thợ điện mỏ than, ông chuyển sang hoạt động ở đoàn văn nghệ xung kích vùng mỏ, bắt đầu những chuyến đi hát cùng đoàn phục vụ cán bộ, chiến sĩ đang chiến đấu ở chiến trường miền Nam, Lào và Campuchia…

Năm 1972, NSND Quang Thọ được cử đi học tại Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). Sau khi tốt nghiệp cộng với trải nghiệm thực tế trong thời gian công tác ở đội văn nghệ xung kích cũng như khả năng thanh nhạc, ông trở thành nghệ sĩ đơn ca của Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam, năm 1987, ông làm giảng viên Khoa Thanh nhạc của Nhạc viện Hà Nội, được phong NSƯT năm 1993 và năm 2000 ông là chủ nhiệm Khoa Thanh nhạc. Năm 2001, ông được nhận danh hiệu NSND bởi những đóng góp, cống hiến không hề nhỏ, ngoài sự nghiệp lẫy lừng của bản thân, NSND Quang Thọ còn được ngưỡng mộ khi đào tạo, rèn luyện không ít những tên tuổi thành danh, xuất chúng sau này như: Đăng Dương, Trọng Tấn, Tùng Dương, Lan Anh, Tân Nhàn, Khánh Linh… Năm 2008, ông về hưu nhưng từ đó đến nay, NSND Quang Thọ vẫn không ngừng “chạy show” khắp mọi miền, mang tiếng hát phục vụ bà con.

“Hát đến khi khán giả chán thì thôi”

NSND Quang Thọ đến nay đã 70 tuổi nhưng ánh mắt, nụ cười và phong độ của ông vẫn còn vô cùng tinh anh, sung sức. Trong buổi họp báo giới thiệu về chương trình “Hãy đến với anh” - kỷ niệm 50 năm con đường âm nhạc của NSND Quang Thọ, nhạc sĩ Lưu Hà An (giám đốc âm nhạc) tếu táo rằng: “Tôi không hiểu sao ông vẫn uống bia rượu nhiều mà giọng hát, luyện thanh vẫn cực kỳ khỏe!”.

Ở tuổi thất thập cổ lai hi, hẳn rằng những nghệ sĩ đi biểu diễn không ngừng nghỉ như ông, lại “nhậu nhẹt” đều đều mà giữ được sức khỏe ổn định là điều hiếm hoi. Hỏi NSND Quang Thọ rằng ông có áp lực gì về vấn đề sức khỏe lẫn tinh thần trước đêm nhạc lớn sắp diễn ra không, ông cười và bảo: “Tôi còn sức hát đến khi khán giả chán thì thôi!”.

Ông nói rằng, không chỉ bản thân mình mà với các học trò, ông luôn dặn họ phải luyện thanh mỗi ngày. Ông không phủ nhận rằng ở độ tuổi như ông, để duy trì việc hát một chương trình lớn đòi hỏi phải có sức khỏe, luyện tập hàng ngày bởi “với nghề hát, nếu không hát liên tục thì giọng hát không duy trì được sức bền”. Là một người dạy hát, với NSND Quang Thọ, ông còn thấy… mệt hơn cả hát bình thường vì khi học trò hát không đạt, người dạy phải hát, phải dạy lại.

Nhưng, ông cũng chia sẻ thêm, dù vẫn có thể solo 2 tiếng đồng hồ tuy nhiên trong đêm nhạc sắp tới, ông chỉ hát riêng 12 ca khúc còn lại là những ca khúc song ca với các học trò.

Tại buổi họp báo giới thiệu đêm nhạc của thầy, nếu như Đăng Dương ca ngợi NSND Quang Thọ là một người thầy vô cùng mẫu mực thì Tùng Dương lại khiến nhiều người không khỏi bật cười khi thẳng thắn bày tỏ mình rất sợ ông lúc ban đầu vì “mặt thầy rất nghiêm và dữ”. Thế nhưng, dù lựa chọn cho mình những con đường có phần khác biệt, “song Dương” đều cảm phục thầy và cảm ơn những năm tháng được làm học trò của NSND Quang Thọ. Đêm nhạc 50 năm ca hát của ông cũng là cơ hội để những người học trò gửi đến ông lời tri ân sâu sắc.

Nửa thập kỷ cống hiến, tham gia vô số các chương trình lớn nhỏ, tuy vậy, chương trình “Hãy đến với anh” kỷ niệm 50 năm ca hát của NSND Quang Thọ chắc rằng sẽ trở thành một cột mốc đặc biệt khi xuất hiện trong đó không chỉ là những người học trò tên tuổi mà còn có con trai ông - ca sĩ Quang Tú, hiện đang là thành viên nhóm nhạc Dòng thời gian.

Tiết lộ về sự xuất hiện của con trai trong đêm nhạc, NSND Quang Thọ chia sẻ ông sẽ cùng Quang Tú thể hiện ca khúc Trường ca sông Lô, hát tam ca với ca sĩ Tuấn Anh và màn kết hợp chung với các nghệ sĩ khác ở tiết mục cuối cùng. Nói về Quang Tú, NSND Quang Thọ không giấu diếm sự tự hào khi nhận xét rằng anh có kỹ thuật thanh nhạc tốt hơn mình ở thời điểm ông có độ tuổi như con.

Minh Thư