Nợ xấu phình to tại các ngân hàng Trung Quốc

Theo Bloomberg, những dấu hiệu cảnh báo đối với ngành ngân hàng trị giá 45.000 tỷ USD của Trung Quốc đã xuất hiện.

Chính quyền Bắc Kinh tận dụng hệ thống ngân hàng để giảm bớt khó khăn tài chính đang đè nặng lên hàng triệu người và doanh nghiệp nước này. Điều đó dẫn đến căng thẳng ngày càng gia tăng đối với các ngân hàng Trung Quốc. Lợi nhuận sụt giảm với tốc độ nhanh nhất trong vòng hơn một thập kỷ, nợ xấu chạm ngưỡng kỷ lục và vốn dự trữ bị xói mòn.

Áp lực ngày càng đè nặng hệ thống ngân hàng Trung Quốc. Ảnh: Reuters.

Nợ xấu phình to

Các lãnh đạo ngân hàng và giới quan sát cảnh báo thiệt hại sẽ còn tiếp tục trong năm nay. Tình trạng này có thể cản trở nỗ lực thúc đẩy hồi phục kinh tế của Bắc Kinh, gây áp lực lên ngân hàng trung ương trong việc thực hiện những biện pháp kích thích mạnh hơn.

Thêm vào đó, những ngân hàng khổng lồ như Ngân hàng Công Thương Trung Quốc (ICBC) và Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc nằm trong danh sách "quá lớn để sụp đổ". Ngân hàng Công Thương Trung Quốc là nhà băng lớn nhất nước này và cũng lớn nhất thế giới xét về tổng tài sản.

"Chính phủ cần cân bằng giữa việc hy sinh khu vực ngân hàng để phục hồi kinh tế và duy trì sự ổn định tài chính. Hệ thống tài chính yếu kém rất nguy hiểm cho quốc gia", ông May Yan, Trưởng bộ phận Greater China Financials tại UBS Group, nhận định.

Các biện pháp kích thích kinh tế của ngân hàng trung ương Trung Quốc gây áp lực lên hệ thống ngân hàng 45.000 tỷ USD. Ảnh: Reuters.

Trong bối cảnh nền kinh tế bị tổn thương vì sự bùng phát của dịch Covid-19 và xung đột thương mại Mỹ - Trung, các khoản nợ xấu đã chạm ngưỡng kỷ lục 2.700 tỷ NDT (395 tỷ USD) vào tháng 6, theo số liệu của Ủy ban Quản lý Ngân hàng và Bảo hiểm Trung Quốc (CBIRC).

Cùng với đó, tỷ lệ bao phủ nợ xấu cũng giảm nhanh trong vòng hai năm qua. Đây là hệ số đo lường các khoản dự phòng đối với nợ xấu trong tương lai. Tỷ lệ nợ xấu tại bốn ngân hàng lớn nhất Trung Quốc đã tăng từ 1,26% vào năm ngoái lên mức trung bình 1,45% cuối tháng 6. Để so sánh, tổng nợ xấu của Mỹ là 1,5%.

Khả năng xây dựng vốn dự trữ bằng cách kiếm tiền của ngân hàng cũng bị hạn chế nghiêm trọng. Các nhà chức trách kêu gọi ngân hàng từ bỏ khoản lợi nhuận 1.500 tỷ NDT (219,75 tỷ USD) bằng cách cung cấp nguồn vốn giá rẻ, giãn nợ và tăng cường cho vay đối với những doanh nghiệp nhỏ đang gặp khó khăn.

Trung Quốc cũng cho phép nhiều doanh nghiệp đi vay hoãn trả lãi và gốc đến tháng 3 năm sau để ứng phó với đại dịch. Theo Bloomberg, điều này đang che giấu việc nợ xấu đang ngày càng phình to.

Lãi suất cho vay trung bình đối với các doanh nghiệp nhỏ đã giảm xuống còn 5,94% trong nửa đầu năm, giảm 76 điểm cơ bản so với năm 2019. ICBC cho biết những khoản cho vay của ngân hàng này đã chạm ngưỡng kỷ lục 1.000 tỷ NDT (146.50 tỷ USD) trong nửa đầu năm.

Lợi nhuận rơi tự do

Cho vay rẻ hơn và nhiều hơn đang làm xói mòn sức mạnh vốn. Theo S&P Global Ratings, mặc dù các ngân hàng đáp ứng yêu cầu tối thiểu của Trung Quốc về tỷ suất lợi nhuận an toàn, bốn ngân hàng lớn nhất nước này vẫn đối mặt với nguy cơ thiếu 200 tỷ USD để đáp ứng quy tắc vốn toàn cầu từ năm 2025. S&P cảnh báo con số này có thể lên đến 900 tỷ USD trong vài năm tới khi áp lực kinh tế đè nặng lên thu nhập.

Lợi nhuận tại các ngân hàng lớn nhất Trung Quốc đã giảm ít nhất 10% trong nửa đầu năm so với một năm trước đó, mức giảm kỷ lục do nợ xấu phình to. Theo nhà phân tích Shujin Chen tại Jefferies, trong trường hợp tồi tệ nhất, lợi nhuận của những ngân hàng này có thể sụt giảm 20-25% vào năm 2020. Điều đó sẽ làm xói mòn vốn và tạo ra bất ổn tài chính.

Do thu nhập, tỷ suất lợi nhuận và vốn dự trữ sụt giảm, các ngân hàng Trung Quốc gặp khó trong việc huy động tiền từ thị trường chứng khoán. Cổ phiếu của những ngân hàng lớn nhất nước này đang được giao dịch với mức thấp kỷ lục 55% so với giá trị sổ sách dự báo.

Nợ xấu gia tăng khiến thu nhập của các ngân hàng Trung Quốc lao dốc. Ảnh: Reuters.

Khi các nhà chức trách bơm tiền vào nền kinh tế, những góc tối của hoạt động cho vay ngầm bị phơi bày, khả năng tiếp cận tiền dễ dàng đã đẩy đòn bẩy lên các hộ gia đình dư thừa vốn của Trung Quốc, cũng như nền kinh tế nói chung.

Câu hỏi đặt ra là Bắc Kinh có thể thúc đẩy ngành ngân hàng đi bao xa mà không gây rủi ro nghiêm trọng. Giới chức trách cũng trăn trở về điều này. Họ yêu cầu ngân hàng giảm lương nhân viên ngay cả khi các tổ chức này đang thuê thêm hàng nghìn người.

Tuần trước, ông Xiao Yuanqi, nhà phát ngôn của CBIRC, khẳng định rằng các ngân hàng sẽ được đảm bảo một nền tảng vốn vững chắc bất kể tình hình đại dịch và nền kinh tế ra sao. Liu Gaoqiang, Phó thống đốc của ngân hàng trung ương, cho biết Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đang làm việc với nhiều bộ phận khác nhau để đảm bảo vốn cho hệ thống ngân hàng.

"PBOC có đủ dư địa chính sách để tăng cường kích thích kinh tế. Các ngân hàng thương mại không nên lo lắng rằng họ bị bỏ lại một mình để hứng chịu gánh nặng", Peiqian Liu, chuyên gia nghiên cứu về Trung Quốc tại Natwest Markets Plc (Singapore), nhận xét.

Thảo Cao