Nhớ xôi trám Cao Bằng
Xôi thì ở đâu cũng có và có rất nhiều loại xôi. Nhưng với tôi, xôi trám của Cao Bằng, do chị em Khách sạn Bằng Giang chế biến thì lần đầu tôi được thưởng thức, thấy ngon tuyệt vời.
Đang bệnh tật kiêng khem đủ thứ, nhưng nói đến xôi trám tôi chợt nhớ da diết những chuyến tác nghiệp ở miền núi; nhớ những bữa tiệc tàn đêm; nhớ những em gái miền sơn cước phồn thực trong thơ Y Phương “đủ sức vác đàn ông chạy phăm phăm lên núi”, tay trắng nõn, mắt long lanh, “Mời rượu cả chum, mời quả cả cây”, rồi hát: rằng, “Con gái cao Bằng năm xưa đánh giặc bằng tay trái/ Tay phải nuôi chồng, nuôi con/ Lên non tầm cây thuốc quý/ Tay nâng niu nâng chén rượu mời…”
Bữa tiệc hôm ấy khá sang trọng với nhiều món ăn của đồng bào dân tộc Cao Bằng. Chế biến các món ăn trong bữa tiệc là chị em Khách sạn Bằng Giang. Tan cuộc, chị Xuân, Phó Văn phòng Công ty CP Khoáng sản – Luyện kim Cao Bằng ghé vào tai tôi, có gói xôi em để trong xe, anh mang về cho cháu. Xôi trám, ngon lắm. Thú thật, trong không khí ầm ào, bịn rịn lúc chia tay, chúng tôi không chú ý đến cử chỉ chu đáo chân tình của chị Xuân và càng không quan tâm đến gói xôi trám trên xe.
Trận xả thân vì… rượu, vì hò hát, khiến mọi người lên xe, tựa vào thành ghế ngủ như ngộ độc. Con đường từ Cao Bằng về Hà Nội hơn 300 cây số qua Tài Hồ Sìn, đèo Mã Phục, Đèo Gió, đèo Giàng. Đó là những ngọn đèo cao ngất, quanh co trập trùng giữa trời mây. Khi tỉnh giấc, tôi thấy đói cồn cào, chợt nhớ gói xôi của chị Xuân, liền mở ra..véo! Vị thơm nức của nếp nương quyện với vị bùi bùi ngầy ngậy của trám ngon lạ lùng. Thấy tôi tóp tép, mấy người ngồi cạnh cũng …véo, rồi cũng tóp tép, rồi khen. Nhoằng lúc, hai gói xôi trám hết sạch.
Về nhà, tôi mở sách hướng dẫn nấu ăn học cách đồ xôi trám, quyết “đền” cho vợ con. Theo sách, trám có hai loại: trám trắng và trám đen. Trám trắng thường dùng làm mứt, kẹo, ô mai, dùng chữa ho, viêm họng giải khát chữa say rượu; trám đen dùng làm món ăn kho, sốt với cá, đậu phụ và chỉ có trám đen mới dùng làm xôi trám.
Trám nấu xôi chọn quả chín, không bị sâu, hái về ngâm vào nước ấm khoảng 25 đến 30oC một lúc cho mềm (nước nóng hơn trám sẽ không mềm). Trám om rồi đem bóc vỏ đen, lấy phần thịt bỏ hột, rồi trộn với xôi đồ chín đảo thật đều, nhuyễn, xôi có mầu hồng tím là được.
Cứ theo sách hướng dẫn thì việc đồ xôi trám không phải là quá khó. Trám đen thì ngay ở chợ gần nhà tôi vẫn có bán. Nếp thì ở quê mang ra. Tôi hì hục vừa tra cứu công thức vừa thực hành, chẳng mấy chốc đã có nồi xôi trám. Đến khi nếm thử. Ôi thôi, nó vừa chát, vừa nát, thật chẳng ra làm sao cả.
Mới đây, trong chuyến công tác ở Cao Bằng, tôi gặp lại các chị ở Công ty CP Du lịch – Thương mại Bằng Giang, bèn hỏi bí quyết đồ xôi trám. Các chị cho hay, thực ra xôi trám dễ làm, chẳng có bí quyết gì. Chỉ xin lưu ý, khi chọn trám phải chọn trám phải chọn trám tươi, mập mạp, đã chín mọng. Vỏ trám cứng, phải tỷ mẩn bóc hết vỏ đen, rồi xào với hành khô. Xôi muốn ngon phải chọn nếp của đồng bào, đồ lên. Sau đó trộn đều xôi với trám. Khách sạn Bằng Giang nhiều lần phục vụ đám cưới, hội nghị với mỗi lần hàng trăm khách ăn vẫn đáp ứng đủ.
Mới hay, để có thứ xôi trám ngon, mang hương vị đặc trưng độc đáo của đồng bào miền núi Cao Bằng, phải là trám, gạo nếp của đồng bào và do chính đồng bào chế biến.
Minh Cao
- Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: Năm 2024 sẽ tập trung phát triển kinh tế số
- Hơn nửa thị phần thị trường bán lẻ online quý 1 thuộc về Shopee
- Bosch Việt Nam và Đại học RMIT hợp tác đào tạo và phát triển nhân lực ngành khoa học kỹ thuật
- Bất động sản du lịch nghỉ dưỡng: “Qua cơn bĩ cực sẽ đến hồi thái lai…”
- Điện mặt trời mái nhà "bán" giá 0 đồng: Liệu có đi ngược nguyên tắc thị trường?
Cùng chuyên mục
Công thức thành công của Tập đoàn du lịch hàng đầu Châu Á 2022 Sun Group
Một số cơ sở sản xuất sầu riêng tại Việt Nam đạt chuẩn
World Travel Awards vinh danh khách sạn Việt “phong cách nhất Châu Á”
7 tháng đầu năm, xuất khẩu linh kiện phụ tùng của THACO Industries tăng hơn 80% so với cùng kỳ
Vinamilk – 10 năm liền góp mặt trong top 50 doanh nghiệp niêm yết tốt nhất của Forbes Việt Nam
-
Hoàn thiện thể chế để mở đường cho doanh nghiệp vượt khó, phát triển
-
Tập trung vào giá trị cốt lõi, doanh nghiệp Việt có thể nâng tầm thương hiệu
-
TS. Lê Xuân Nghĩa: Cần xây dựng gói tín dụng hỗ trợ mới cho nhà ở xã hội bài bản hơn
-
Có nên đầu tư vàng giữa lúc thị trường đang đầy biến động?
-
Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam: Nhà ở xã hội và cải tạo chung cư cũ sẽ giải quyết vấn đề chênh lệch cung- cầu