Mai Sơn (Sơn La): "Cát tặc" vẫn lộng hành

Việc khai thác, vận chuyển cát trái phép trên địa bàn xã Tà Hộc, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La đã diễn ra nhiều năm nay. Mặc dù các đoàn thanh, kiểm tra của tỉnh, huyện đã nhiều lần vào cuộc, hoạt động khai thác cát vẫn công khai diễn ra, gây nhiều hệ lụy tới môi trường và đời sống người dân nơi dây.

Hoạt động mua bán, vận chuyển cát trái phép diễn ra công khai.

Đường chưa nghiệm thu đã hỏng…

Giữa lòng sông Đà, tại khu vực cảng Tà Hộc (thuộc xã Tà Hộc, huyện Mai Sơn, giáp ranh với xã Chim Vàn, Pắc Ngà huyện Bắc Yên tỉnh Sơn La), từ nhiều năm nay, đã diễn ra nạn khai thác khoáng sản trái phép.

Ông Lò Văn Phạn, Trưởng bản Pơn, xã Tà Hộc bức xúc: “Các tàu hút, máy xúc cát hoạt động cả ngày lẫn đêm, tiếng máy móc đinh tai, nhức óc, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống của 102 hộ dân tại bản. Nhất là vào ban đêm, ồn ào không ai ngủ được. Dọc bờ sông đã có dấu hiệu sạt lở, nếu các cấp chính quyền không có biện pháp sớm ngăn chặn thì rất dễ gây sạt”.

Bên cạnh đó, trước đây, nước tại khu vực này rất sạch, trong, người dân thường dùng tắm rửa, sinh hoạt. Nhưng từ khi các tàu vào khai thác cát, nước trở nên đục ngàu, các hộ dân không thể sử dụng được nữa.

Không chỉ khai thác cát công khai, tại đây còn diễn ra hoạt động buôn bán, vận chuyển cát trái phép. Hiện trên địa bàn xã Tà Hộc có khoảng 4 bãi tập kết cát. Các bãi cát đều đổ ngay sát lề đường, gây cản trở và nguy hiểm cho người tham gia giao thông.

Các bãi cát đổ sát lề đường, gây cản trở và nguy hiểm cho các phương tiện tham gia giao thông

Theo ghi nhận của PV, chỉ trong khoảng 1 tiếng đồng hồ buổi chiều, hàng chục xe cát trọng tải lớn nối đuôi nhau chở cát từ cảng Tà Hộc ra phân phối đi các nơi, gây bụi mù mịt và tàn phá con đường tỉnh lộ 110 (từ xã Tà Hộc ra thị trấn Hát Lót).

Ông Vì Văn Thu, trưởng bản Mòng cho biết: Xe chạy cả ngày lẫn đêm, tầm từ 4h chiều trở đi là lúc lượng xe hoạt động đông nhất. Ban đêm, nhiều người dân không thể ngủ được vì xe cát chạy ầm ầm, náo nhiệt còn hơn thành phố. Năm ngoái, con đường này đã được đầu tư nâng cấp, nhưng chưa được nghiệm thu đã hỏng, ổ voi, ổ gà nhiều vô kể.

“Các xe cát chạy qua không có bạt che phủ, cát rơi dọc đường. Nếu chỉ khoảng 2 ngày không quét dọn là khu vực đường này sẽ ngập cát và bụi. Các hộ gia đình ven đường phải đóng cửa kín cả ngày. Ngày mưa còn đỡ, ngày nắng thì bụi mù trời. Cũng vì cát rơi nhiều, một số người dân đã gặp tai nạn khi lỡ đi vào đoạn đường nhiều cát” – ông Thu nói thêm.

Chính quyền xã “làm ngơ”, huyện “bất lực” (?!)

Trao đổi về vấn đề này, ông Tòng Văn Phúc, Chủ tịch UBND xã Tà Hộc cho biết: Việc khai thác cát trái phép không phải mới diễn ra mà đã có từ 4,5 năm trở lại đây. Do việc kiểm tra, xử lý vi phạm vượt quá thẩm quyền của xã nên xã đã đề xuất lên huyện vào cuộc. Tuy nhiên, sau khi các đoàn kiểm tra của tỉnh, huyện tiến hành kiểm tra, tịch thu phương tiện thì hoạt động khai thác chỉ im ắng được vài ngày là đâu lại vào đấy.

Ông Nguyễn Thanh An, Trưởng phòng TN&MT huyện Mai Sơn cho biết: Theo thống kê sơ bộ, trên địa bàn xã Tà Hộc có 7 tàu khai thác cát của 5 chủ tàu, chủ yếu là người dân từ địa phương khác đến. Hoạt động khai thác cát ở đây diễn ra khi mực nước hồ thủy điện Hòa Bình xuống thấp, thường tập trung từ tháng 2-4 âm lịch.

Những năm qua, huyện Mai Sơn đã nắm bắt được thực trạng khai thác cát trái phép tại đây, quyết liệt chỉ đạo các lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý nhưng không dứt điểm được.

Nguyên nhân là do phạm vi khai thác cát nằm dọc xã Tà Hộc, xã Chiềng Chăn, huyện Mai Sơn, thuộc khu vực giáp ranh giữa 3 huyện Mai Sơn, Mường La, Bắc Yên. Khi huyện Mai Sơn triển khai làm mạnh, các đối tượng chủ động di dời phương tiện sang địa bàn huyện khác.

Hay như trường hợp mới đây, UBND huyện Mai Sơn đã ban hành quyết định xử phạt 30 triệu đồng với ông Nguyễn Danh Tuấn (thường trú xã Minh Châu, Ba Vì, Hà Nội) do vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản. Tuy nhiên, khi trao quyết định xử phạt thì chủ tàu không có mặt trên địa bàn; đồng thời, viện dẫn lý do là địa bàn khai thác thuộc địa phận huyện Bắc Yên nên không chấp hành quyết định xử phạt. “Khu vực xảy ra vi phạm ở giữa lòng sông nên rất khó xác định vị trí, giữa các huyện lại chưa có sự phối hợp để xử lý vấn đề này, nên chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn. Hiện nay, chủ tàu trên đã đưa thuyền sang khu vực huyện Mường La” - ông An chia sẻ.

Đường tỉnh lộ 110 vừa được đầu tư nâng cấp, nhưng chưa nghiệm thu đã hư hại.

Ngày 9/5, UBND huyện Mai Sơn đã ban hành Quyết định thành lập Đoàn liên ngành kiểm tra, xử lý vi phạm thăm dò, khai thác, vận chuyển, tàng trữ, tiêu thụ khoáng sản trái phép trên địa bàn huyện Mai Sơn.

Theo đó, từ nay tới hết năm 2016, đặc biệt là trong tháng 5 này, Đoàn kiểm tra sẽ tập trung giải tỏa các điểm thăm dò, khai thác, tàng trữ, tập kết khoáng sản trái phép. Kiểm tra, thống kê số đơn vị, hộ gia đình, cá nhân, bãi tập kết và các phương tiện máy móc thăm dò, khai thác, vận chuyển khoáng sản trái phép. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, tịch thu hoặc tạm giữ phương tiện tham gia thăm dò, khai thác, vận chuyển khoáng sản trái phép.

“Trong ngày 11/5, Đoàn kiểm tra đã tiến hành kiểm tra, lập biên bản xử lý 1 tàu khai thác cát trái phép. Quan điểm của huyện là xử lý nghiêm minh tất cả các trường hợp vi phạm trên toàn huyện, trước mắt sẽ tập trung vào một số địa bàn trọng điểm bức xúc là Tà Hộc, Chiềng Chăn, Chiềng Lương, tuyến đường tỉnh lộ 110. Đồng thời, sẽ thực hiện đánh giá thiệt hại, ô nhiễm môi trường, lập phương án xử lý nếu có” - ông Nguyễn Thanh An nhấn mạnh.

Mỗi ngày, có hàng chục chiếc xe cát gây bụi, tàn phá đường tỉnh lộ 110.

Được biết, cuối năm 2015, huyện Mai Sơn đã có công văn gửi Sở TN&MT Sơn La đề nghị chỉ đạo phối hợp giải quyết tình trạng khai thác, vận chuyển cát trái phép. Sau khi kiểm tra, Sở TN&MT đã tham mưu trình UBND tỉnh Sơn La ban hành Công văn số 3988/UBND-KTN ngày 22/12/2015, giao UBND huyện Mai Sơn, Bắc Yên, Mường La bố trí lực lượng tăng cường kiểm tra, phát hiện xử lý, ngăn chặn kịp thời hành vi khai thác, vận chuyển cát trái phép. Giao Sở Giao thông vận tải tỉnh kiểm tra xử lý theo quy định các ô tô chở cát quá khổ, quá tải. Sở Công thương chỉ đạo Đội quản lý thị trường các huyện tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm việc kinh doanh cát trái phép.

Thế nhưng, dường như, đến nay, việc phối hợp này vẫn “dậm chân tại chỗ” vì hoạt động khai thác, vận chuyển cát trái phép vẫn diễn ra rất công khai. Hệ lụy là môi trường và đời sống người dân đang ngày ngày bị ảnh hưởng trực tiếp.

Báo Điện tử Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục thông tin về vấn đề này tới bạn đọc.

Bài & ảnh : Nguyễn Nga/baotainguyenmoitruong.vn