Nhìn lại vụ xô xát
Như nội dung bài báo “Liên quan đến kiến nghị của ông Hoàng Văn Thành (Hoành Bồ)- Doanh nghiệp cần trách nhiệm, chính quyền cần xử lý nghiêm minh” đã đề cập, ngày 10-9-2014, tại khu vực giáp ranh mỏ đá thuộc thôn Bãi Cát, xã Vũ Oai, Hoành Bồ đã xảy ra vụ xô xát giữa 5 nhân viên bảo vệ của Công ty TNHH Tiên Lâm (trụ sở tại thôn 1, phường Phương Nam, TP Uông Bí) với 6 người trong gia đình ông Hoàng Văn Xìn (gồm vợ, chồng ông Xìn và 4 người con). Vì cho rằng, Công ty TNHH Tiên Lâm chưa chi trả hết tiền bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB) để phục vụ dự án khai thác đá làm vật liệu xây dựng thông thường, Công ty đã cho người và phương tiện vào san gạt mặt bằng trên phần đất của gia đình, gia đình ông Xìn liền chửi bới, ném bùn, đất vào máy xúc và nhân viên bảo vệ. Phía nhân viên bảo vệ của Công ty TNHH Tiên Lâm đã có hành vi nổ súng bắn chỉ thiên cảnh cáo; dí súng vào đầu ông Xìn...
 |
| Ông Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc điều hành Mỏ, Công ty TNHH Tiên Lâm chỉ cho PV Báo Quảng Ninh ranh giới Dự án khu khai thác đá làm vật liệu xây dựng của Công ty liên quan đến phần đất của gia đình ông Hoàng Văn Xìn |
Theo xác định của Cơ quan CSĐT, người có hành vi nổ súng bắn chỉ thiên cảnh cáo là ông Nguyễn Văn Quả, đội trưởng Đội bảo vệ của Công ty; người có hành vi dí súng vào đầu ông Xìn là ông Nguyễn Thái Phương, Phó Giám đốc Công ty. Hai khẩu súng mà ông Quả và ông Phương sử dụng là loại súng bắn đạn hơi cay, đạn cao su (công cụ hỗ trợ) không phải là vũ khí quân dụng. Hai khẩu súng này đã được Phòng PC64 Công an tỉnh cấp cho Liên hiệp khoa học công nghệ tài nguyên khoáng sản môi trường và năng lượng vào ngày 20-4-2014. Sau đó, đơn vị này đã trang bị cho ông Quả và ông Phương (Công ty TNHH Tiên Lâm trực thuộc Liên hiệp). Theo đó, Cơ quan CSĐT kết luận, hành vi nổ súng bắn chỉ thiên trong khi thi hành nhiệm vụ của ông Quả là đúng. Còn hành vi dí súng bắn đạn hơi cay vào đầu ông Xìn của ông Phương là không đúng. Tuy nhiên, hành vi của ông Phương chưa đến mức độ truy cứu trách nhiệm hình sự. Về phía gia đình ông Xìn, căn cứ vào bản kết luận của Hội đồng định giá tài sản tố tụng huyện Hoành Bồ (tài sản máy xúc của Công ty TNHH bị thiệt hại 4,085 triệu đồng) và tài liệu điều tra thu thập được, Cơ quan CSĐT đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Hoàng Văn Thành, Hoàng Văn Hậu, Hoàng Văn Phúc (là các con của ông Xìn) về tội “cố ý làm hư hỏng tài sản”.
Cho rằng cơ quan CSĐT cố tình thiên vị, bao che cho hành vi của Công ty TNHH Tiên Lâm, anh Thành đã làm đơn “gõ cửa” nhiều nơi.... Ngày 15-12-2014, sau khi tiến hành họp 3 ngành (Công an- VKSND- Toà án); đồng thời, báo cáo thỉnh thị ý kiến của VKSND tỉnh, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hoành Bồ đã ra quyết định huỷ bỏ quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can; hủy bỏ lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Hoàng Văn Thành, Hoàng Văn Hậu, Hoàng Văn Phúc.
Thực hư việc doanh nghiệp “áp đáo tại gia”
Theo tài liệu các cơ quan chức năng huyện Hoành Bồ cung cấp, mâu thuẫn xảy ra giữa gia đình ông Xìn và Công ty TNHH Tiên Lâm là có nguyên nhân; được hình thành và tác động bởi nhiều yếu tố. Công ty TNHH Tiên Lâm triển khai Dự án khu khai thác đá làm vật liệu xây dựng đều đảm bảo các thủ tục pháp lý theo quy định (Giấy phép khai thác khoáng sản số 1592/GP-UBND ngày 19-5-2009, do Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Đỗ Thông ký; Giấy chứng nhận đầu tư dự án; Báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án; Ý kiến thẩm định thiết kế cơ sở của Sở Công thương; Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 dự án được UBND tỉnh phê duyệt). Căn cứ quy định tại khoản 6, Điều 36, Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29-10-2004 của Chính phủ về thi hành Luật Đất đai, dự án của Công ty TNHH Tiên Lâm không thuộc đối tượng nhà nước thu hồi đất mà nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất lâm nghiệp của các hộ dân có đất nằm trong quy hoạch dự án để sử dụng vào mục đích sản xuất kinh doanh. Theo đó, Công ty TNHH Tiên Lâm đã phối hợp cùng UBND xã, đại diện thôn, đại diện 11 hộ dân (trong đó có gia đình ông Hoàng Văn Xìn) tiến hành thỏa thuận, kiểm đếm, ký biên bản cam kết sau khi nhận tiền đền bù sẽ trả lại diện tích đất cho Công ty sử dụng. Cuối năm 2010, 10/11 hộ dân sau khi nhận tiền đã thực hiện bàn giao đất. Chỉ riêng hộ ông Xìn, mặc dù đã 2 lần nhận tiền đền bù với tổng số tiền trên 578 triệu đồng (bao gồm tiền đền bù 24.533,3m2 đất lâm nghiệp với đơn giá 9.000 đồng/m2, cao hơn giá thời điểm năm 2010 theo quy định của Nhà nước 6.000 đồng/m2; tiền bồi thường hoa màu; đất nông nghiệp) nhưng lại không chịu bàn giao mặt bằng mà tiếp tục đòi Công ty phải bồi thường, hỗ trợ thêm một số khoản khác. Ông Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc điều hành Mỏ, Công ty TNHH Tiên Lâm cho biết: "Năm 2010, do chưa sử dụng máy đo toàn đạc để làm hồ sơ trích thửa nên Công ty chưa san gạt mặt bằng khi các hộ dân bàn giao đất. Đầu năm 2014, để đảm bảo tiến độ dự án, trên cơ sở khảo sát của đơn vị tư vấn đo đạc, Công ty có đưa máy xúc, công nhân vào khu vực đất các hộ dân đã bàn giao để san gạt mặt bằng, làm hồ sơ trích thửa thì gia đình ông Xìn đã ngăn cản. Ông Xìn yêu cầu Công ty phải tiếp tục hỗ trợ tiền đất, tiền cây, đền bù ao, mộ và đền bù 1.080m2 đất nằm trong diện tích 24.533,3m2 đất lâm nghiệp mà ông Xìn đã nhận tiền đền bù, theo giá đất nông nghiệp. Công ty đã chủ động phối hợp với UBND xã mời ông Xìn đến để tọa đàm. Hai bên thống nhất thỏa thuận và ông Xìn cũng đã ký nhận số tiền Công ty bồi thường ao, ống nước sinh hoạt và di chuyển mộ là 22 triệu đồng. Đối với yêu cầu của gia đình ông Xìn đòi bồi thường 1.080m2 đất theo giá đất nông nghiệp, Công ty không đồng ý, vì trong hồ sơ giấy tờ của cơ quan nhà nước đều ghi là đất lâm nghiệp. Hơn nữa, để người dân không bị thiệt thòi, Công ty đã thực hiện bồi thường phần diện tích đó cao hơn gấp 3 lần so với đơn giá của nhà nước. Sau nhiều lần mời ông Xìn lên làm việc, ông Xìn không lên nhưng để đảm bảo thời gian, tiến độ Dự án, Công ty đã "xuống nước", đồng ý hỗ trợ gia đình ông Xìn phần diện tích 1.080m2 (đo thực tế chỉ còn 962,4m2) đất mà gia đình đề nghị bồi thường là đất nông nghiệp, số tiền trên 80 triệu đồng. Thế nhưng, gia đình ông Xìn lại không chấp nhận ký vào sơ đồ trích thửa đất nên Công ty không thể chi trả số tiền này. Đồng thời, Công ty cũng không thể hoàn thành thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với phần đất đã đền bù cho gia đình ông Xìn. Thực sự Công ty cũng hết cách vì, theo quy định của tỉnh, nếu không đưa dự án vào sản xuất, Công ty sẽ bị thu hồi vào cuối năm 2014”.
Trách nhiệm của chính quyền
Nghiên cứu hồ sơ quá trình thực hiện dự án của Công ty TNHH Tiên Lâm cho thấy, Công ty đều có văn bản báo cáo UBND huyện Hoành Bồ. Khi vướng mắc về đền bù, đều phối hợp với UBND xã Vũ Oai, tổ chức đối thoại, thống nhất với các hộ dân. Theo báo cáo số 38 ngày 12-1-2015 của Phòng TN-MT huyện Hoành Bồ, sau khi nhận tiền đền bù từ phía Công ty TNHH Tiên Lâm, gia đình ông Xìn không chỉ nhiều lần đưa ra những ý kiến đề nghị được bồi thường, hỗ trợ khác nhau, tháng 6-2014, gia đình còn làm đơn đề nghị tách thửa đất lâm nghiệp có diện tích 24.533,5m2 mà gia đình đã nhận tiền bồi thường từ năm 2010 để cho con trai. Do không đủ điều kiện tách thửa, Phòng TN-MT đã trả lại hồ sơ cho xã Vũ Oai để trả lại ông Xìn. Việc tách thửa trên của ông Xìn thể hiện việc ông Xìn cố ý gây khó khăn cho Công ty TNHH Tiên Lâm về bồi thường GPMB dự án mỏ đá nhằm trục lợi cá nhân.
 |
| Con đường mới mở của Công ty TNHH Tiên Lâm trên phần diện tích đất nằm ngoài ranh giới quy hoạch của Dự án |
Tìm hiểu thêm, chúng tôi được biết, sau khi Cơ quan CSĐT Công an huyện Hoành Bồ hủy bỏ quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can; hủy bỏ lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với các con ông Xìn, Cơ quan CSĐT đã hướng dẫn gia đình ông làm đơn khởi kiện ra tòa án dân sự để giải quyết vướng mắc trong đền bù GPMB. Ngay sau đó, Công ty TNHH Tiên Lâm đã có đơn khởi kiện ông Hoàng Văn Xìn ra TAND huyện Hoành Bồ. Quá trình hòa giải giữa 2 bên có sự tham gia của UBND xã Vũ Oai. Đến ngày 14-3-2016, Công ty TNHH Tiên Lâm và gia đình ông Xìn đã thống nhất ký biên bản thỏa thuận, biên bản giao nhận tiền mặt và biên bản bàn giao đất làm đường, làm mặt bằng công nghiệp mỏ. Theo đó, Công ty TNHH Tiên Lâm hỗ trợ thêm gia đình ông Xìn 131 triệu đồng, với diện tích bàn giao theo thực tế đo là 17.646,35m2. Gia đình ông Xìn cũng cam kết bàn giao diện tích thửa đất trên và tài sản trên đất cho Công ty TNHH Tiên Lâm GPMB, tổ chức thi công kể từ ngày 14-3-2016; đồng thời, không có bất cứ kiến nghị, đề xuất gì thêm. Trên cơ sở kết quả thỏa thuận này, ngày 16-3-2016, Công ty TNHH Tiên Lâm đã xin rút đơn khởi kiện tại TAND huyện. Ông Nguyễn Hữu Hùng, cán bộ địa chính xã Vũ Oai cho biết thêm: “Để dự án được triển khai, trong khi hộ ông Xìn chưa bàn giao đất, Công ty TNHH Tiên Lâm đã thỏa thuận với 2 hộ dân khác để mở con đường khác thay vì mở con đường qua đất nhà ông Xìn. Tuy nhiên, việc mở con đường này và xây dựng nhà điều hành của Công ty trên đất lâm nghiệp nằm ngoài ranh giới quy hoạch của dự án là sai phạm. Vì vậy, UBND huyện đã ra quyết định buộc Công ty TNHH Tiên Lâm phải nộp phạt vi phạm hành chính số tiền 45 triệu đồng”.
Và những kiến nghị
Từ những thông tin phân tích ở trên, có thể khẳng định, không có chuyện chính quyền “chống lưng” cho doanh nghiệp. Nói một cách công bằng và khách quan, mặc dù cho người, phương tiện đến san gạt mặt bằng trên phần đất chưa được gia đình ông Xìn bàn giao là sai nhưng phía Công ty TNHH Tiên Lâm cũng đã rất tích cực trong việc đền bù GPMB, đảm bảo quyền lợi đến mức tối đa cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án. Trong số 11 hộ dân được nhận đền bù GPMB, 10 hộ đã đồng tình, chấp thuận bàn giao đất nhưng chỉ có duy nhất hộ ông Xìn 5 lần, 7 lượt đề nghị bồi thường, hỗ trợ thêm, gây khó khăn cho doanh nghiệp. Giả sử các dự án đều gặp phải tình huống này, liệu có còn doanh nghiệp nào mặn mà tìm đến để đầu tư? Quan điểm riêng của tác giả bài viết cho rằng, mức bồi thường, hỗ trợ của Công ty TNHH Tiên Lâm đối với gia đình ông Xìn cũng đã phần nào thỏa đáng. Gia đình ông Xìn nên sớm bàn giao đất để Công ty TNHH Tiên Lâm tiến hành các thủ tục pháp lý, đưa dự án vào triển khai.
Qua quá trình điều tra, tìm kiếm tài liệu, tác giả bài viết cũng đề nghị cơ quan chức năng cần làm rõ mối liên hệ giữa Liên hiệp khoa học công nghệ tài nguyên khoáng sản môi trường và năng lượng- đơn vị được trang bị súng công cụ hỗ trợ với Công ty TNHH Tiên Lâm vì trong quyết định của Giám đốc Liên hiệp khoa học công nghệ tài nguyên khoáng sản môi trường và năng lượng giao cho ông Quả, tổ trưởng tổ bảo vệ Công ty Hợp Nhất và ông Phương là Chánh văn phòng của Liên hiệp được phép sử dụng công cụ hỗ trợ để làm nhiệm vụ nhưng khi chúng tôi đề nghị ông Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc điều hành mỏ, Công ty TNHH Tiên Lâm cung cấp tài liệu để chứng minh mối liên quan này thì ông Sơn lại vòng vo, không thể cung cấp với lý do hồ sơ nằm tại trụ sở chính của Công ty TNHH Tiên Lâm. Cơ quan chức năng cũng cần xem xét xử lý hành vi ông Phương đã dí súng vào đầu ông Xìn theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, UBND huyện Hoành Bồ cũng cần xem xét tính hiệu lực của Quyết định 3142/QĐ-XP VPHC ngày 21-12-2015 của UBND huyện Hoành Bồ xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH Tiên Lâm khi mở đường và xây dựng văn phòng làm việc trên phần diện tích đất lâm nghiệp nằm ngoài ranh giới dự án đã được phê duyệt. Mặc dù trong Quyết định này nêu rõ “Công ty TNHH Tiên Lâm buộc phải phá dỡ toàn bộ công trình xây dựng đã vi phạm”; “trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận quyết định, nếu quá thời hạn mà không chấp hành sẽ bị cưỡng chế, thi hành... Vậy mà đến nay, công trình của Công ty TNHH Tiên Lâm vẫn tồn tại?
Một trong những chủ trương lớn mà nhiều năm gần đây tỉnh ta luôn chú trọng, quan tâm, đó là đồng hành cùng doanh nghiệp. Việc chính quyền vào cuộc, giúp doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn là việc cần thiết. Chính quyền huyện Hoành Bồ cần chỉ đạo cơ quan chức năng, hỗ trợ, hướng dẫn Công ty TNHH Tiên Lâm hoàn thiện hồ sơ pháp lý; trong đó có phương án điều chỉnh quy hoạch phù hợp để sớm được giao đất đưa Dự án khai thác đá đi vào sản xuất, phục vụ nhu cầu và mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Cẩm Nang-Khánh Giang/baoquangninh.com.vn
Trở lại Xã hội
