Chính phủ đẩy mạnh xây dựng nền nông nghiệp thông minh

Văn phòng Chính phủ vừa có Thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng chỉ đạo Bộ, ngành, địa phương liên quan xây dựng nền nông nghiệp thông minh hiện đại, cạnh tranh quốc tế và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Nông nghiệp công nghệ cao còn hạn chế

Trước đó, được thực hiện từ năm 2013 trong bối cảnh kinh tế khó khăn, tuy nhiên, nhiều chỉ tiêu phát triển của Đề án “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững” đã đạt hoặc gần tiệm cận được nhiều mục tiêu đặt ra về cả 3 trụ cột về kinh tế - xã hội và môi trường, đã tiệm cận với các mục tiêu đề ra đến năm 2020.

“Hệ thống cơ chế chính sách phục vụ cơ cấu lại nông nghiệp được đổi mới, hoàn thiện hơn. Sản xuất nông nghiệp chuyển dịch theo hướng phát huy lợi thế, tiềm năng vùng, miền, địa phương và ngày càng thích ứng hơn với biến đổi khí hậu. Quá trình thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp đã tạo sự chuyển biến rõ nét về cơ cấu sản xuất, kinh tế nông nghiệp và nông thôn…”, Phó Thủ tướng kết luận.

Cụ thể, theo Bộ NN&PTNT, sau 5 năm thực hiện Đề án tái cơ cấu nông nghiệp, sức sản xuất trong nông nghiệp đã được tăng lên rõ rệt, thể hiện ở sản lượng các mặt hàng nông sản đều tăng. Kéo theo đó, kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt kỷ lục vào năm 2017 là 36,3 tỷ USD, dự kiến năm 2018 đạt mức 40 tỷ USD. Ngành nông nghiệp đã trở thành trụ đỡ cho nền kinh tế.

Trong đó, đóng góp của ngành nông nghiệp trong từng trụ cột, trước hết về mục tiêu kinh tế, tổng quan chung cả giai đoạn 5 năm, nông nghiệp đạt được tăng trưởng 2,55%/năm; kim ngạch xuất khẩu đạt trên 157 tỷ USD, bình quân đạt 31,5 tỷ USD/năm, tăng 51,2 % so với bình quân của 5 năm trước.

Về mục tiêu xã hội, cùng với đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, an ninh dinh dưỡng, cơ cấu lại nông nghiệp đã giúp tăng hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập bình quân hộ gia đình ở nông thôn từ 75,8 triệu đồng năm 2012 lên khoảng 130 triệu đồng năm 2017. Tỷ lệ xã đạt tiêu chí nông thôn mới đến hết năm 2017 đạt 34,4%, dự kiến cuối năm 2018 sẽ đạt 40% và năm 2020 sẽ đạt mục tiêu 50% số xã đạt chuẩn.

Về mục tiêu môi trường, đến hết năm 2017 tỷ lệ che phủ rừng đạt 41,45% (mục tiêu đến năm 2020 đạt 42%), tình trạng sử dụng chất cấm, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất độc hại trong sản xuất đã được từng bước giám sát, xử lý nghiêm. 

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi nêu trên, ngành nông nghiệp cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Cụ thể, chất lượng tái cơ cấu nông nghiệp ở một số nơi còn thấp, sản xuất chưa gắn với tiềm năng, lợi thế của từng vùng, từng địa phương phát triển thiếu bền vững. Hạ tầng cho nông nghiệp, đặc biệt là nông nghiệp công nghệ cao còn hạn chế...

Do đó, để hiện thực mục tiêu chiến lược của ngành là xây dựng nền nông nghiệp thông minh hiện đại, cạnh tranh quốc tế và thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững gắn với phát triển kinh tế nông thôn. Đồng thời, tiếp tục tập trung tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với lợi thế từng vùng, từng địa phương tạo ra khối lượng sản phẩm gắn với thị trường tiêu thụ. Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng, cần triển khai thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp, trong đó cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Đặc biệt, đổi mới các hình thức tổ chức sản xuất trong nông nghiệp. “Coi doanh nghiệp, hợp tác xã là động lực phát triển, nông dân vừa là chủ thể, vừa là đối tượng phục vụ để tăng thu nhập. Đồng thời, tăng cường công tác quản lý sản phẩm nông nghiệp, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Thu hút doanh nghiệp đầu tư

Theo đó, Phó Thủ tướng yêu cầu, cần xây dựng nền nông nghiệp thông minh hiện đại, cạnh tranh quốc tế và thích ứng với biến đổi khí hậu. Phát triển bền vững kinh tế nông thôn về nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ. Tiếp tục thực hiện mạnh mẽ hơn nữa cơ cấu lại gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng và xây dựng nông thôn mới để phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân trên cơ sở khai thác hiệu quả lợi thế của từng vùng, miền, địa phương và từng lĩnh vực để giải phóng và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực xã hội.

Đồng thời, phải khai thác tốt các điều kiện thuận lợi trong hội nhập quốc tế cho phát triển lực lượng sản xuất; phát huy cao nội lực. Tăng mạnh đầu tư của Nhà nước và xã hội, ứng dụng nhanh các thành tựu khoa học, công nghệ tiên tiến cho nông nghiệp, nông thôn, phát triển nguồn nhân lực, nâng cao dân trí nông dân.

Đặc biệt, đẩy mạnh thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Khuyến khích phát triển doanh nghiệp công nghiệp ở khu vực nông thôn nhằm tạo nhiều việc làm mới góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động ở nông thôn, góp phần giảm lao động trong khu vực nông nghiệp để thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngành nông nghiệp, nâng cao đời sống người dân.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu, tăng cường hợp tác, liên kết chuỗi giá trị trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, hình thành các mô hình liên kết chặt chẽ, bình đẳng tin cậy giữa nông dân và doanh nghiệp. Đẩy mạnh hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp, tập trung vào các mô hình kinh doanh mới, góp phần định hướng sản xuất và xây dựng thương hiệu sản phẩm.

Cùng với đó phải có giải pháp căn cơ để đẩy mạnh tiêu thụ nông sản, bảo đảm kết nối giữa sản xuất và tiêu thụ. Cần nghiên cứu các mô hình kinh tế chia sẻ, có giải pháp công nghệ mới nâng cao khả năng kết nối sản xuất - thị trường, tăng cường năng lực dự báo cung - cầu nông sản. Cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm, ngăn chặn thực phẩm bẩn, kém chất lượng.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của cải cách hành chính, cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư trong nông nghiệp, tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện cơ chế, chính sách về nông nhiệp.

Chia sẻ về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn cũng cho biết, từ nay đến năm 2020, ngành nông nghiệp tiếp tục cơ cấu lại xây dựng nền nông nghiệp thông minh, hội nhập quốc tế, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Đến năm 2020, ngành đặc mục tiêu tốc độ tăng giá trị gia tăng đạt tối thiểu 3%/năm; năng suất lao động tăng từ 3,5%/năm; thu nhập của cư dân nông thôn tăng ít nhất 1,8 lần so với năm 2015; có trên 50% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; 15.000 hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã nông nghiệp hoạt động có hiệu quả; tỷ lệ che phủ rừng đạt 42%. 

Để đặt được kết quả trên, ngành tiếp tục rà soát và xây dựng 3 trục sản phẩm: nhóm sản phẩm chủ lực quốc gia; nhóm sản phẩm chủ lực cấp tỉnh; nhóm sản phẩm theo mô hình “Mỗi xã một sản phẩm” để có chiến lược và giải pháp phát triển phù hợp.

Thy Hằng