Bạn thân - Tản văn của Vũ thị Minh Huyền

(Thân tặng bạn Ninh Thị Kim Phúc-Cán bộ Trường Trung cấp Cảnh sát Vũ trang và Nguyễn Thị Thùy Trang, Cán bộ Khách sạn Nam Cường, Hải Dương)

“Rượu ngon không có bạn hiền Không mua không phải không tiền không mua Câu thơ nghĩ đắn đo không viết Viết đưa ai, ai biết mà đưa Giường kia treo cũng hững hờ Đàn kia gảy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn” (Trích trong Bài thơ “Khóc Dương Khuê”của Nhà thơ Nguyễn Khuyến)

Chắc hẳn, ai cũng biết được tình bạn của hai nhà nho, nhà thơ nổi tiếng ở nước ta là Nguyễn Khuyến và Dương Khuê. Nguyễn Khuyến đã đau xót, khóc thương cho người bạn của mình. Và bài thơ “ Khóc Dương Khuê” được ông sáng tác diễn tả những cảm xúc tiếc thương về sự ra đi đột ngột của người bạn, nhớ về những kỷ niệm đẹp của một tình bạn mà cảm thấy đau đớn và cô đơn. Khi không có bạn để sẻ chia thì mọi thứ trở nên quá vô vị. Sẽ thật là buồn khi không có người tri âm, thấu hiểu suy nghĩ của mình. Mỗi câu thơ, vần thơ của ông thấm đầy nước mắt, khiến ai cũng phải xót xa, nuối tiếc về một tình bạn đẹp của ông.

Bạn, hiểu đơn giản thì đó là người mà ta quen biết. Tuy nhiên không phải bất cứ ai quen biết cũng là bạn của ta. Một khi đã coi ai là bạn tức là người ấy với ta phải có quan hệ thân thiết, gần gũi ở một mức độ nào đó, là người biết đồng cảm và chia sẻ với ta. Ấy là chưa kể những người bạn thân, những người luôn lắng nghe khi ta có chuyện buồn phiền, luôn bên ta lúc ta khó khăn và giúp ta vượt qua cơn hoạn nạn. Chỉ có người bạn thân thật sự mới là người ta có thể cùng sẻ chia trong cuộc sống. Đó là người ta yêu quý, quan tâm và thường xuyên chia sẻ với họ những vui buồn và ngược lại. Đó là người vẫn khiến ta thoải mái ngay cả khi cả hai cùng yên lặng. Hơn cả những lúc giãi bày và tâm sự, bạn bè thân là khi ta không cần nói gì mà vẫn rất hiểu nhau. Thậm chí rất nhiều năm không gặp nhau, không liên lạc với nhau thì trong lòng họ vẫn luôn nghĩ đến nhau với những tình cảm tốt đẹp nhất, bất cứ khi nào gặp lại cũng có cảm giác thân thiết như người trong nhà. Đó là người ngăn ta mắc sai lầm hoặc giúp ta sửa chữa sai lầm. Đó là người luôn gắn bó và ủng hộ ta. Họ nắm lấy tay ta để tiếp thêm sức mạnh và niềm tin. Họ dõi theo từng bước của ta trên đường đời và ngược lại. Đó là người không chỉ đến bên ta khi vui, khi thành công mà còn là người không rời bỏ ta khi ta buồn, lúc đau khổ hay khi thất bại, khi những người xung quanh đã rời bỏ ta mà đi. Để cuối cùng, sau bao thăng trầm của cuộc sống ta chợt nhận ra rằng ta có rất nhiều người quen biết nhưng ta không có nhiều bạn-những người bạn thân thực sự.

Muốn tìm được một người bạn thân thật sự không phải là việc dễ dàng gì. Thường thì hai người bạn gắn bó với nhau một thời gian dài, thường xuyên chia sẻ mọi vui buồn trong cuộc sống với nhau, mối quan hệ tưởng chừng như không gì có thể chia cắt được. Thế nhưng bỗng một ngày, không biết từ đâu mà lại có chuyện nghi ngờ nhau. Thế là, chỉ một lần hờn dỗi hoặc không tin tưởng nhau, dẫn đến về sau cứ liên tiếp hiểu lầm nhau. Bạn bè với nhau, điều quan trọng nhất là phải tin tưởng nhau thì mới có thể tha thứ cho nhau. Bởi vậy, "chân thành và thẳng thắn" chính là điều kiện tất yếu cho tình bạn. Trên đời này không có ai mười phân vẹn mười, cũng không có ai là người không bao giờ phạm sai lầm. Nhưng chỉ cần có tình bạn chân thành, thì những khiếm khuyết và sai lầm mới có thể được cảm thông và tha thứ.

Tình bạn nhẹ nhàng, mát dịu như cơn gió mùa thu, khiến lá vàng xao động, ấm áp như tia nắng mặt trời, soi rọi từng ngõ ngách trong trái tim. Đôi lúc nó xanh mát như bầu trời mùa thu, phẳng lặng như một dòng sông hiền hòa… nhưng đôi khi lại âm u, tối đen như thành phố lúc không có ánh đèn, không có ánh trăng, như những con sóng dữ dội lúc biển động. Tình bạn là sự thấu hiểu lẫn nhau, sẵn sàng ở bên nhau khi khó khăn, không ích kỉ, không vụ lợi, cùng nhau đối mặt với hiện thực cuộc sống, giúp đỡ nhau vượt qua khó khăn. Ở đời, chỉ khi đã mất đi một cái gì đó, khi ấy ta mới thấy hối tiếc. Thôi thì ta hãy học cách tiếp nhận và gìn giữ hiện tại, đừng nuối tiếc về quá khứ, hãy đối xử với những người bạn của mình bằng sự chân thành từ con tim. Ta cứ mở lòng đón nhận tình cảm của mọi người... vì chỉ khi ta mở cánh cửa của lòng tin, ta mới có thể mở cánh cửa tình bạn. Người ta nói “Tình yêu mù quáng, còn tình bạn thì lại giúp ta sống tốt hơn”, bởi một người bạn thật sự sẽ bên ta để cùng vượt qua thử thách cuộc đời.

Khi ta không may rơi vào hoàn cảnh ngang trái, trớ trêu, thấy cuộc đời dường như không còn ý nghĩa, mọi thứ xung quanh chỉ là một màu đen tối, người bạn ấy sẽ ở bên ta, động viên, khích lệ ta sống tốt hơn, chỉ cho ta ánh sáng ở phía cuối con đường. Cuộc sống không phải luôn trải bằng toàn hoa hồng, đôi khi ta phải đối mặt với những khó khăn, mất mát, đắng cay tưởng như không thể vượt qua được, những thất bại tưởng như có thể làm ta gục ngã, muốn tìm đến với cái chết. Ấy là khi ta hiểu rõ giá trị của tình bạn. Bên cạnh gia đình, tình yêu, thì tình bạn chân thành là chỗ dựa vững chắc cho mỗi người trong cuộc sống. Người bạn thật sự là người biết khích lệ, động viên ta vươn lên một cách tích cực, biết mừng vui khi ta hạnh phúc, biết sẻ chia khi ta đau buồn, biết quan tâm đến ta khi ta cô đơn. Nếu cuộc đời nghiệt ngã khiến ước mơ, niềm tin của ta bị mất mát, hủy hoại thì bờ vai của một người bạn luôn là chỗ dựa an toàn cho ta. Thậm chí là trong cuộc đời này, còn có những người không phải anh chị em của ta, trước kia chưa từng là bạn của ta. Nhưng khi vô tình biết những khó khăn mà ta đang gặp phải, vô tình biết ta đang rơi vào hoàn cảnh bất hạnh, đắng cay, họ vẫn sẵn lòng lắng nghe, chia sẻ mọi chuyện với ta, tìm mọi cách giúp ta, thường xuyên nhắn tin, gọi điện hỏi thăm tình hình của ta, cho ta những lời khuyên hữu ích nhất, luôn quan tâm đến cuộc sống tinh thần của ta, buồn phiền đến mất ăn mất ngủ vì chuyện của ta, làm bạn với ta ngay cả khi người thân của ta ruồng bỏ ta, họ đối xử với ta như đối với người bạn thân lâu năm hay anh chị em trong nhà... Tấm lòng của những người bạn như thế thực sự là rất đáng quý và đáng trân trọng trong xã hội bây giờ. Ta thực sự thấy hạnh phúc vì đã rất may mắn gặp được vài người bạn như thế, trong sâu thẳm trái tim mình, ta luôn thầm biết ơn họ và ngưỡng mộ họ bởi họ có tấm lòng yêu thương vô bờ với những người xung quanh. Bất kỳ ai được làm bạn với họ, sống gần họ cũng đều cảm thấy rất hạnh phúc. Giá như xã hội này có thêm nhiều những tấm lòng tuyệt vời như thế thì cuộc sống sẽ thi vị và ấm áp hơn biết bao nhiêu!

Ai cũng mong mình có được một người bạn thân trong đời. Vậy ta phải làm gì để có một người bạn như thế? Cách duy nhất để có bạn thân là chính bản thân mình phải là một người bạn chân thành. Nhà thơ Tố Hữu Viết rằng:

“Lẽ nào vay mà không trả?

Sống là cho đâu chỉ nhận cho riêng mình”

Để tồn tại một tình bạn lâu bền, không phải chỉ có biết nhận mà không biết cho, hoặc ngược lại. Người bạn đó quan tâm đến ta, chia sẻ với ta trong cuộc sống thì chúng ta cũng cần có hành động đáp lại với tình bạn ấy. Tình bạn chân thành không thể tồn tại với những ai chỉ Cho hoặc chỉ Nhận. Mỗi chúng ta hãy đối với bạn bè, yêu thương, quan tâm đến họ như chính bản thân mình. Hãy giúp đỡ mà không đòi hỏi trả ơn vì đến một lúc nào đó ta sẽ nhận lại được sự giúp đỡ của chính họ hay những người khác trong cuộc sống, nhiều hơn những gì ta nghĩ. Chúng ta hãy cho đi mà không chờ nhận lại. Hãy trao yêu thương từ đáy lòng chứ không phải vì những âm mưu toan tính thực dụng như: đối xử tốt với ai đó để có lợi cho con đường công danh sự nghiệp của mình hay người thân của mình, có lợi cho công việc của mình, có lợi cho việc nhờ vả sau này, hay lôi kéo họ về cùng phe cánh của mình. Bề ngoài thì có vẻ rất thân thiết nhưng trong lòng mỗi người lại có đầy những toan tính khác nhau. Tình bạn đôi khi chỉ là làm cho nhau những việc làm nhỏ bé, đôi khi chỉ là sự quan tâm rất đỗi bình thường, là mấy câu hỏi thăm qua zalo, facebook, điện thoại hay email nhưng đáng quý là ở tấm lòng của người cho và người nhận.

Có phải chúng ta luôn nghĩ rằng một khi đã thân nhau rồi thì được quyền đối xử thế nào cũng được, không cần bận tâm đến việc bạn nghĩ gì, cảm thấy thế nào, đúng không? Nhưng chính sự vô tâm của ta đôi khi lại khiến người bạn thân bị tổn thương mà ta không hề biết. Thế nên cần học cách để ý tới cảm xúc của những người gần gũi nhất với mình. Đừng để sự vô tâm của ta lại đánh mất đi chính những người bạn thân thiết nhất.

Có câu danh ngôn nói rằng "Những ai có thể mến yêu ưu điểm của bạn, hiểu biết khuyết điểm của bạn, đồng thời sẵn sàng bỏ qua sai lầm của bạn vào bất cứ lúc nào, thì đều là bạn bè của bạn." Tình bạn này có được không phải dễ dàng, có được tình bạn như vậy, chúng ta nên nâng niu, quý trọng nó, tuyệt đối đừng nên chà đạp nó một cách tùy tiện.

Có được một người bạn thân đã khó, giữ được tình bạn ấy còn khó hơn. Muốn giữ được bạn thân, cần phải biết nâng niu, trân trọng với tất cả tấm lòng. Thực tế cuộc sống đã chỉ ra rằng trong nhiều trường hợp có nhiều người làm bạn với ta nhưng không phải là bạn ta. Chẳng hạn như khi bạn là một người giàu có, có địa vị xã hội hoặc bạn sinh ra trong một gia đình quan chức, giàu có, có mối quan hệ rộng với những người có quyền lực, xung quanh bạn luôn có nhiều người muốn kết bạn, nhiều người luôn nói những lời có cánh và làm tất cả những việc bạn thích để lấy lòng bạn. Nhưng có phải tất cả những người trong số họ đều là bạn của bạn? Hay họ chơi với bạn vì những mục đích gì? Cầu cạnh, nhờ vả, lợi dụng và biết đâu đấy, một ngày khi bạn không còn địa vị, không còn tiền bạc, không còn các mối quan hệ có giá trị... họ lại chẳng tàn nhẫn bỏ đi, không chút bận tâm, đối xử với bạn lạnh nhạt như chưa từng quen biết.

Trong cuộc sống, có nhiều điều dễ dàng đến rồi đi, nhanh chóng và mong manh, dễ vỡ như lâu đài cát trước những cơn sóng. Chỉ có tình cảm bền chặt là điều duy nhất có thể vượt qua mọi bão giông cuộc đời, là nền tảng, là gốc rễ cho mọi niềm vui và nguồn hạnh phúc. Không có gì tuyệt vời hơn là được trao gửi tình cảm của mình cho một người khác, và rồi cảm nhận được sự yêu thương, chia sẻ từ chính những người bạn của mình. Trái tim của mỗi người chỉ đẹp hơn khi biết chia sẻ, biết yêu thương và giúp đỡ người khác. Tình yêu đôi lứa, tình nghĩa vợ chồng có thể đến, cũng có thể ra đi bất cứ khi nào, nhưng tình bạn vẫn mãi ở bên cạnh, xuất hiện khi ta cần nó nhất.

Tình bạn cao quý lắm, đáng trân trọng lắm. Tình bạn chân thành sẽ vượt qua mọi giông bão cuộc đời, là nền tảng cho mọi niềm vui và hạnh phúc của con người, sẽ giúp ta có thêm niềm tin trong cuộc sống, giúp ta chia sẻ những khó khăn hay thất bại của cuộc sống và cũng kéo ta lại khi ta đang lao theo vết trượt của cuộc đời. Nếu trong mỗi chúng ta, ai cũng có được những tình bạn đáng quý ấy, cuộc sống sẽ tuyệt vời và đáng sống biết nhường nào. Mong rằng, tất cả mọi người đều có ít nhất một người để gọi là “Bạn thân”.